Πως βοηθώ το παιδί μου να αποκτήσει αυτοεκτίμηση;

1.     Ξεκινήστε από την ερώτηση: Εγώ ο γονιός έχω αυτοεκτίμηση;  δεν μπορείς να διδάξεις κάτι όταν δεν το γνωρίζεις ο ίδιος. Δεν γίνεται να ενισχύσει κανείς την αυτοεκτίμηση κάποιου άλλου αν ο ίδιος έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ξεκινήστε δουλειά με τον εαυτό σας αν η απάντηση στην αρχική ερώτηση είναι αρνητική, μην ξεχνάτε πως μεγαλώνουμε μαζί με τα παιδιά μας κι έχουμε ευκαιρίες αυτοβελτίωσης.

2.     Εκδηλώστε συναισθήματα, δείξτε αγάπη, τρυφερότητα, στοργή. Η αγάπη η αγκαλιά, η φροντίδα, η έκφραση των συναισθημάτων… δημιουργεί ένα κλίμα ασφάλειας, ελπίδας, αισιοδοξίας στο σπίτι. Η γκρίνια, η απογοήτευση, η απαισιοδοξία δεν βοηθούν ένα παιδί να πιστέψει στον εαυτό του.  Αποφύγετε τις απειλές, την δημιουργία ενοχών και τα ανταλλάγματα («αφού είσαι έτσι και η μαμά δεν σ’ αγαπά», «αν θέλεις ο μπαμπάς να σ’ αγαπά σταμάτα τις βλακείες», «είδες τι έπαθα εξαιτίας σου, αν δεν αλλάξεις συμπεριφορά, αν δεν κάνεις αυτό που λέω, αυτό που είναι σωστό …..κ.λ.π.  δεν σ’ αγαπώ» κ.α.) Εν ολίγοις μην παζαρεύεται την αγάπη. Μην ξεχνάτε να λέτε και να δείχνετε την αγάπη σας σε κάθε περίπτωση. Μπορεί να διαφωνείτε και να μην σας αρέσουν συμπεριφορές του παιδιού σας αλλά αυτό δεν πρέπει να επισκιάζει την αγάπη σας για αυτό.

3.     Δημιουργείστε ένα πλαίσιο κανόνων και ορίων. Καθορίστε υποχρεώσεις και δικαιώματα ανάλογα  με ηλικία, δυνατότητες και ανάγκες. Κατά συνέπεια ορίστε τους, ευθύνες και αρμοδιότητες. Αναθέστε τους δουλειές- καθήκοντα  ανάλογες με τις δυνατότητες τους. Πολλοί γονείς θεωρούν άσκοπο κάτι τέτοιο με αποτέλεσμα να κάνουν πολλά πράγματα πριν από το παιδί και αντί για αυτό ξεχνώντας, ότι η αυτοεκτίμηση κερδίζετε μέσα από την ικανοποίηση που νιώθουν τα παιδιά όταν ολοκληρώνουν με επιτυχία κάποιο έργο (μικρό κι ασήμαντο για τους γονείς ίσως, όμως το να κρατήσουν το κουτάλι και να φάνε μόνα τους). Αφήστε τα να βιώσουν τις επιπτώσεις των πράξεων τους, τις συνέπειες. Μην τα «γλιτώνετε», μην τα «σώζετε» από το φυσικό κόστος. Είναι ο μόνος τρόπος να μάθουν να λειτουργούν με ευθύνη, με θάρρος και με συνέπεια.

4.     Ο σεβασμός δεν αφορά μόνο τους ‘μικρούς’ δεν είναι απαίτηση των μεγάλων. Δείξτε σεβασμό με άμεσο, φανερό και καθημερινό τρόπο στα παιδιά. (π.χ. χτυπώ την πόρτα του δωματίου του για να μπω, δεν ψαχουλεύω τα πράγματα του, κατανοώ και συμπάσχω με την στεναχώρια του, τον θυμό, την απελπισία του ακόμη κι αν για μένα ο λόγος για όλα αυτά είναι υπερβολικός, δεν ασκώ βία).

5.     Ακούστε τι έχουν να σας πουν. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι σκέφτονται και τι νιώθουν μπαίνοντας στην θέση τους. Βοηθήστε τα να γνωρίσουν την ταυτότητα τους και να την αποδεχθούν. Εκπαιδεύστε τα ( μέσα από την προσεκτική δική σας ακρόαση, χωρίς να βιάζεστε να πείτε αυτό που εσείς νομίζετε, εστιάστε στο πως αυτά νιώθουν)  στην αναγνώριση, έκφραση και επικοινωνία των συναισθημάτων τους. 

6.   Επικεντρωθείτε στις προσπάθειες που καταβάλλουν και όχι στο αποτέλεσμα. Δυστυχώς το εκπαιδευτικό σύστημα από πολύ νωρίς δεν επιβραβεύει τις  ΄πολλές’ σωστές απαντήσεις αλλά  υπογραμμίζει, τονίζει, εστιάζει, το ένα ‘λάθος’. Στηρίξτε τις προσπάθειες τους με θετικό και ενθαρρυντικό τρόπο. Παροτρύνετε και ενισχύστε τους στόχους τους αλλά και τις διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Ρωτήστε τι νομίζουν ότι είναι καλό να κάνουν σε ένα πρόβλημά τους, μη βιαστείτε να τους δώσετε έτοιμη ‘σωστή’ λύση.

7.     Αποφύγετε την αρνητική κριτική, την αυστηρότητα και τους άκαμπτους κανόνες. Ψάξτε για τα θετικά και δυνατά στοιχεία και ενισχύστε τα με επιβραβεύσεις. Αν εσείς δεν τα αναδείξετε τότε τα παιδιά μάλλον δεν θα τα προσέξουν ούτε θα στηριχθούν σ’ αυτά. Μην ξεχνάτε πως η αυτοεκτίμηση είναι μεν η προσωπική εικόνα του εαυτού μας, είναι όμως, κυρίως το αποτέλεσμα της εικόνας που έχουν οι σημαντικοί άλλοι για εμάς.

8.   Οι προσβολές, οι τιμωρίες, οι απειλές, η επιθετικότητα και η βία δεν βοηθούν στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης γιατί δημιουργούν προσωπικότητες είτε υποτακτικές είτε αντιδραστικές, με αρνητική αυτοεικόνα. Τα παιδιά απλά πείθονται ( αφού το λένε οι γονείς που τα αγαπούν και τα ξέρουν θα χουν δίκιο …) ότι δεν αξίζουν και πολλά, πως δεν έχουν ικανότητες και δυνατότητες, οικειοποιούνται τα αρνητικά χαρακτηριστικά που τους προσδίδονται και λειτουργούν ανάλογα. Πολλές φορές η δική τους αρνητική συμπεριφορά είναι αντίδραση απάντηση στην δική σας αρνητική συμπεριφορά!

            9. Διατηρήστε μια σχέση γεμάτη ειλικρίνεια, κατανόηση, εμπιστοσύνη, αμεσότητα και     
                ευθύτητα ώστε να νιώθουν άνετα να σας εμπιστευτούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά     
                τους.

          10. Αποφύγετε να «ξεσπάτε» στο παιδί.  Ακόμη κι αν κάποιες φορές ....ξεφεύγετε,  ζητήστε  
                συγνώμμη ’δεν φταις εσύ, εγώ είχα θυμώσει με κάτι άλλο. Ελέγξτε τον θυμό σας,     
                αναζητήστε στήριξη, συμπαράσταση και ενίσχυση από ενήλικες και ανατροφοδοτηθείτε από                 πράγματα που σας γεμίζουν χαρά και ενέργεια ώστε να έχετε αντοχές στο δύσκολο 

                έργο της ανατροφής τους. Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται τη δική σας αυτοεκτίμηση.

          11.Τέλος μην ξεχνάτε πως αν ένα παιδί ζει σε ένα περιβάλλον όπου το εμπιστεύονται, το    
               αγαπούν, το σέβονται, το επιβραβεύουν, το φροντίζουν, το αντιμετωπίζουν με    
               θετική διάθεση, με ελπίδα και με αισιοδοξία, μαθαίνει να βλέπει τον εαυτό ανάλογα και να                  λειτουργεί με υψηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπαρακίνηση*.

 *Αυτοπαρακίνηση είναι η ικανότητα ενός ατόμου να δημιουργεί κίνητρα για τον εαυτό του ώστε να πετυχαίνει τους στόχους του. Επιτυγχάνεται μέσω της διαδικασίας ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης και της αυτονομίας.

Άρθρο της Μαρίας Σκαρλάτου