Εφηβεία και οικογενειακά τραπέζια

Γράφει στο https://efiveia.gr η Ψυχολόγος Μαρία Σκαρλάτου

Έχουμε μπει για τα καλά στο εορταστικό κλίμα. Ένα κλίμα που εμπεριέχει λίγη παραπάνω κοινωνικότητα όσο επιλεκτικός κι αν είναι κανείς στο πού θα πάει και τι θα κάνει αυτές τις μέρες. Όλο και κάποιες παραπάνω προσκλήσεις και ευκαιρίες για συναντήσεις θα προκύψουν όπου θα «πρέπει» να παρευρεθεί η οικογένεια. Κι όταν η οικογένεια έχει παιδί ή παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας τα πράγματα είναι απλά. Τα παιδιά ακολουθούν αδιαμαρτύρητα το πρόγραμμα. Μπορεί ο γονιός να «κυνηγά» όλη την ώρα το 3χρονο παιδάκι του, που βρίσκει χαριτωμένο παιχνίδι π.χ. να ξεστολίζει το χριστουγεννιάτικο δέντρο, είναι όμως δεδομένο ότι αυτό θα ακολουθήσει την απόφαση του γονιού.

Δεν συμβαίνει το ίδιο όταν τα παιδιά έχουν μπει στην εφηβεία. Εδώ αρχίζουν οι πρώτες διαμαρτυρίες, οι οποίες αυξάνονται καθώς η εφηβεία προχωρά. Αρχίζουν τα: «εγώ δε θέλω να έρθω»,  «θα βαρεθώ», «δεν έχω όρεξη», «γιατί δεν καταλαβαίνεις μαμά/μπαμπά ότι δεν τους αντέχω;», «εσύ μπορεί να περνάς καλά, εμένα δε με ρωτάς όμως», «βαριέμαι να ακούω κάθε φορά τις ίδιες συζητήσεις», «δε θέλω να απαντώ σε χαζές ερωτήσεις», «μου φέρονται σαν να είμαι μωρό», και η αλυσίδα των φράσεων δεν έχει τέλος. Συνήθως συνοδεύεται με το ανάλογο ύφος απίστευτης βαρεμάρας, ύφος σας κάνω τη χάρη για τελευταία φορά και φτάνει μέχρι έντονη αντιπαράθεση γονιού - παιδιού με τις φωνές να υψώνονται και από τις δύο πλευρές!

Θα πρότεινα μια απλή άσκηση μνήμης για τους γονείς με παιδιά στην εφηβεία. Πηγαίνετε τον εαυτό σας πίσω, πολύ πίσω. Μέρες γιορτών, Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, σχολικές διακοπές. Θυμηθείτε πώς νιώθατε στις οικογενειακές συγκεντρώσεις, με τους μεγάλους, με τις ανούσιες συνήθως και βαρετές συζητήσεις τους, με θεματολογία που δεν είχε για σας κανένα ενδιαφέρον. Θυμηθείτε το συναίσθημα αυτό κυρίως, όταν έπρεπε να ακολουθήσετε τους γονείς σε βαρετές οικογενειακές «υποχρεώσεις», όχι σε επισκέψεις ή συναναστροφές που θα είχαν για σας νόημα π.χ. συνάντηση με αγαπημένα ξαδέρφια. Εκεί που οι μεγάλοι θεωρούσαν σημαντική τη συμμετοχή σας χωρίς να σας ρωτούν. Πώς ακριβώς νιώθατε τότε;

Αν έρθετε σε επαφή με τον έφηβο εαυτό σας και θυμηθείτε το συναίσθημά σας όταν έπρεπε να ακολουθήσετε τους γονείς σας, θα γίνει πιο εύκολη η διαχείριση της άρνησης του εφήβου. Σε γενικές γραμμές βοηθούν:

Το να εξηγήσετε στον έφηβο ότι καταλαβαίνετε ακριβώς τι σας λέει και τι νιώθει. Π.χ. καταλαβαίνω πώς νιώθεις, θυμάμαι κι εγώ στην ηλικία σου δεν είχα καμία όρεξη να ακολουθώ τους γονείς μου, αλλά… θα ήθελες να δούμε μαζί πώς θα γινόταν λιγότερο δύσκολο για σένα;

Το να μην προσπαθείτε να του επιβάλλετε με αυταρχικό τρόπο αυτό που θεωρείτε σωστό εσείς. Π.χ. «είμαστε οικογένεια», «πρέπει να πάμε όλοι μαζί και δε σηκώνω κουβέντα», στερώντας του όλο τον χρόνο από τις παρέες του για να τον περιφέρετε σε συγγενείς και φίλους σας, που του είναι αδιάφοροι.

Το να τον απαλλάξετε από κάποιες κοινωνικές «υποχρεώσεις» που καταλαβαίνετε πραγματικά ότι τον πιέζουν πολύ π.χ. τυπικές επισκέψεις, τραπέζια ειδικά προς το τέλος της εφηβείας που η επιλογή του να μείνουν είτε στο σπίτι, είτε σε φίλο / φίλη είναι πιο εύκολη.

Το να συζητάτε μαζί του, ώστε να βρεθούν ενδιάμεσες λύσεις που θα ικανοποιούν και τις δύο πλευρές. Μικρές υποχωρήσεις και από τα δύο μέρη, βοηθούν ώστε να μην υπάρχουν συγκρούσεις και έντονη δυσαρέσκεια. Οι έφηβοι συνεργάζονται καλύτερα όταν εισπράττουν ότι ο γονιός κατανοεί το συναίσθημά τους. Συνεργάζονται, όχι υπακούουν χωρίς αντιρρήσεις!

Επειδή οι διακοπές συνοδεύονται κι από μια παραπάνω ένταση, εξαιτίας του άγχους όλης της οικογένειας να χωρέσει μέσα σε λίγες μέρες, τώρα στο τέλος του έτους ό,τι κοινωνικότητα δε χώρεσε σε όλη τη χρονιά, ας χαλαρώσουμε λίγο όλοι γονείς και παιδιά. Ας χαρούμε αυτές τις λίγες μέρες χωρίς να βάζουμε τον πήχη των προσδοκιών πολύ ψηλά.

Καλές γιορτές!